En recherche constante d’œuvres inédites et de compositeurs oubliés, Paul Van Nevel nous invite dans ce nouvel album à découvrir une Messe de Requiem à cinq voix composée en 1556 par Simone de Bonefont, chanoine et chantre à la cathédrale de Clermont-Ferrand.

Cette Missa pro mortuis peut être considérée comme l’un des points d’orgue de l’écriture polyphonique vocale, englobant toutes les caractéristiques des techniques franco-flamandes à cette époque.

La richesse de son écriture polyphonique et la maîtrise contrapuntique sont tout simplement inouïes. Fidèle à son habitude, le Huelgas Ensemble sert cette partition inédite de manière magistrale et délivre une musique d’une incroyable quiétude lumineuse.

Le programme est enrichi de quatre compositions de maîtres franco-flamands – qui auraient pu capter l’oreille de Simone de Bonefont – sur l’un des textes les plus profonds du répertoire grégorien : Media vita in morte summus (Au milieu de la vie nous sommes dans la mort).

This recording shows the three musical styles that coloured the aural environment of Christopher Columbus: the lively Italian strophic profane music from the homeland of his childhood; the Spanish love songs, with their unique melancholy, from the court of the Catholic Kings; and the Franco-Flemish virtuosic polyphony that Columbus surely heard during his last years at the Spanish court in Valladolid. The result is a wonderful discovery of the most famous Discoverer, illuminated by the beautiful voices of the Huelgas Ensemble.

In het kunstlandschap van de Zuidelijke Nederlanden bekleedt Theodoor van Loon (1581/82-1649) een unieke plaats, maar bij het grote publiek is zijn naam vrijwel onbekend. Nochtans waren zeventiende-eeuwse auteurs niet spaarzaam met hun lof voor deze schilder: ‘Apelles van de Nederlanden’ (Erycius Puteanus 1612); ‘schilder van uitstekende werken’ (abt Geldolf van Rijckel 1631); ‘in zijn tijd een opmerkelijk schilder’ (Sanderus 1659); ‘[schilder met] hoogh geachte eervarenheyt’ (Cornelis de Bie 1662).
 
Zoals twintigste-eeuwse kunstenaars naar New York trokken en er een heel eigen kunstscène ontdekten, zo was Van Loon ten diepste getekend door de Italiaanse schilderkunst en door zijn contacten met kringen van geleerden in Rome, de toenmalige hoofdstad van de kunst, waar hij meerdere malen verbleef. De Eeuwige Stad was echter ook de zetel van de pauselijke macht en Van Loon was vooral geïnteresseerd in de avant-garde van de posttridentijnse kunst. Inderdaad, zijn oeuvre mag dan nu veel minder bekend zijn dan dat van zijn rivaal Peter Paul Rubens, na zijn terugkeer in de Zuidelijke Nederlanden speelde Van Loon een nauwelijks te overschatten rol in het formuleren en verspreiden van een moderne picturale esthetiek die gestalte kon geven aan de spirituele vernieuwing die de katholieke kerk op het oog had.
 
Het muzikale programma belicht de muzikale omgeving van Van Loon zowel in Rome als aan het Brusselse hof van Albrecht en Isabella. Voor het eerst worden de kapelmeesters in Brussel  ten tijde van Van Loon naast elkaar gezet : Géry Van Ghersem, Peter Philips, Nicolaus a Kempis, Giuseppe  Zamponi en Pedro Rimonte.
Het verblijf van Van Loon  in Rome wordt geïllustreerd  met zowel werken van de toenmalige “conservatieve” stijl (Francesco Soriano, leerling van Palestrina) als van de nieuwe, ophefmakende lichting (Mazzocchi).
Bijzonder is dat Giuseppe Zamponi stadsgenoot was van Van Loon zowel in Rome als in Brussel !   
 
Het programma dat Paul Van Nevel voor deze CD op vraag van BOZAR samenstelde, is de ideale luistergids bij het ontdekken van het oeuvre van Theodoor van Loon.

“…The intelligence with which (this recording) has been put together and performed, designed to soundtrack the exhibition of van Loon in Brussels, but far too good to leave just to the art enthusiasts.”
Andrew McGregor, Record Review BBC Radio 3

Deze productie kwam tot stand met de steun van de Vlaamse overheid.

Christophe Plantin (1520 - 1589), een zeer productieve en invloedrijke vertegenwoordiger van zijn ambacht, wordt algemeen beschouwd als een van de voornaamste drukkers en uitgevers van de 16e eeuw. Zijn uitgebreide oeuvre omvat religieuze, humanistische en wetenschappelijke uitgaven evenals muziekedities. Op deze nieuwe CD-uitgave brengt Paul Van Nevel samen met het Huelgas Ensemble enkele van de meest interessante werken, en biedt hiermee een interpretatie van deze prachtige en gevarieerde muziek die een nieuw licht werpt op het meeslepende erfgoed van Christophe Plantin.

Francesca Caccini (1587 - na 1641)
La liberazione di Ruggiero dall'isola d'Alcina
Balletto con prologo a tre scene - Libretto: Ferdinando Saracinelli
Eerste opname van de integrale opera inclusief gereconstrueerde instrumentale dansen
 
Paul Van Nevel en het Huelgas Ensemble hebben de eerste opera opgenomen ooit gecomponeerd door een vrouw, een juweeltje uit de vroeg-barok.  Van Nevel heeft de partituur herwerkt, met voor elke protagonist een begeleiding met een individueel kleurenpalet en een reconstructie van alle instrumentale dansen. Bovenal heeft hij de polyfone invloed van de Renaissance en de dramatische invloed van de Seconda-Prattica op deze opera naar voren gebracht, en de overgang van Renaissance naar Barok onthuld. Weelderig expressief, met intense recitatieven, melodieuze aria's en levendige koorinterventies, werd deze opera voor het eerst uitgevoerd door het Huelgas Ensemble in 2016 met een enthousiaste ontvangst: "Deze muziek is zo betoverend dat de luisteraar bijna vergeet dat dit ooit een gala-opera was voor een staatsbezoek" (Süddeutsche Zeitung).

The Ear of the Huguenots: Music from the Time of the “St. Bartholomew’s Day Massacre”
2017 the Huelgas Ensemble focusses on the great topic of the Reformation, in its anniversary year. 500 years ago the core values of Europe were shaken by profound changes. Changes that were not just of a religious nature but also political and cultural. Old ideals were both questioned and fiercely defended.
In 16^th century France the protestant milieu was intensely oppressed. The grisly culmination of this oppression came on the night of the 23^rd/24^th August 1572 with the St Bartholomew’s Day Massacre, during which thousands of Huguenots were killed in Paris. This extreme act of persecution sent shock waves through the whole of France. Nevertheless, or indeed therefore, the Huguenots developed their very own musical culture.
The programme consists of three parts:
1. Psalm music of the Huguenots for three to eight voices: Psalms by Claude Goudimel (c. 1515 - 1572), Jacques Mauduit (1557 - 1627) and Claude Le Jeune (c. 1530 - 1600).
2. The “Victors’ Response” (with the celebration of a mass!) of Pope Gregory XIII on receiving news of the St Bartholomew’s Day Massacre: Giovanni Pierluigi da Palestrina (1525 - 1594): Agnus Dei from the Missa “Ut re mi fa sol la” (for 6 & 7 voices), together with two pieces from the Roman Lauda repertoire.
3. Secular and sacred music from the Huguenot circle: works by Paschal de l'Estocart (1539 - after 1587),  Jean Servin (c. 1530 - 1596), Guillaume Costeley (c. 1530 - 1606) and Claude Le Jeune.

Claudio Monteverdi (1567-1643) : Missa da Capella a sei voci fatta sopra il motetto in illo tempore del Gomberti

Een traditionele Monteverdi versus progressieve voorgangers
In het jaar 1610 verscheen bij de Venetiaanse muziekuitgever Amadino een bundel met twee werken van Claudio Monteverdi. Het eerste werk van deze spraakmakende uitgave was de hier opgenomen zesstemmige mis, geschreven in een voor die tijd “ouderwetse” polyfone stijl van de zestiende eeuw (met als voorbeeld het motet van Gombert). Het tweede werk was van een totaal andere orde, namelijk de barokke, kleurrijke en in bepaalde delen vernieuwende Mariavespers.
 
De zesstemmige mis van Claudio Monteverdi is in verschillende opzichten een “tour de force”. Monteverdi wilde met deze compositie zijn meesterschap in het hanteren van de polyfone imitatietechnieken van de vorige generatie bewijzen. Hij is daar op een virtuoze manier in geslaagd, zelfs in zoverre dat hij meteen ook een nieuwe misvorm heeft gecreëerd. Inderdaad, alhoewel de muziekwetenschap steevast deze compositie het label van “parodiemis” toekent, heeft Monteverdi een heel andere techniek toegepast : hij heeft niet het “Gesamtwerk” van de Gombert-compositie willen imiteren, maar heeft enkel 10 zorgvuldig uitgekozen motieven, her en der verspreid over Gomberts motet, als materiaal voor zijn polyfonie gebruikt. In de inleiding van de begeleidingspartij werden deze tien motieven (die Monteverdi “fughe” noemt) aangegeven.
Het zijn deze tien “fughe” die over het gehele werk door Monteverdi polyfoon bewerkt worden in hun originele vorm, dikwijls ook in omkering, vertraging of met versieringen.  En alle motieven zijn steeds weer in imitatievormen  gegoten. Deze imitaties gaan overigens verder dan in Gomberts motet : door een haast fanatiek gebruik van melodische sequensen, gekoppeld aan zeer dicht geweven imitaties die elkaar kort opvolgen construeert Monteverdi een compact contrapunt dat verder gaat dan de renaissance-polyfonie in zoverre dat men eerder kan spreken van een “neo-renaissance”-stijl.
Daar waar de renaissancecomponisten nog dikwijls gebruik maken van reëele antwoorden op motieven (het stijgend kwint-interval sol-re wordt beantwoord met de kwint re-la) speelt Monteverdi resoluut de kaart van de tonaliteit. Zo wordt de inzet van de bas in het Kyrie (de eerste “fuga” do-sol) tonaal beantwoord door de twee tenorpartijen (sol-do…).
Elke nieuwe imitatie wordt steeds van een nieuw motief voorzien. Het gebruik van deze “fughe” loopt niet altijd in alle stemmen syncroon. In het gloria bijvoorbeeld, komen alle 10 fugha’s aan bod, maar niet in chronologische volgorde.
Het meest opvallende aspect in Monteverdi’s contrapunt is het steeds weer repetitief gebruik van sequensen met dikwijls een heel dicht verweven polyfone structuur, zoals bijvoorbeeld op de tekst “descendit de coelis” in het Credo.  Op de tekst “et expecto” in het Credo gaat Monteverdi onwezenlijk ver in het sequensgebruik van bas en tenor : de vier stijgende sequensen van de bas worden naadloos verdergezet met nog eens vier stijgende sequensen in de tenor. Deze melodische overgangen van de ene naar de andere stem komen veelvuldig voor en waren voor Monteverdi blijkbaar het bewijs dat zijn technische mogelijkheden haast onbeperkt waren.
 
Tussen de vijf misdelen van Monteverdi’s archaïsch maar overweldigend contrapunt zingt het Huelgas ensemble vier madrigalen van een vorige generatie. Het zijn werken die telkens grensverleggend geweest zijn. Het chromatische, soms enharmonische “Laura che’l verde lauro” werd gedrukt in 1572, Monteverdi was toen vijf jaar (!).  Cesare Tudino’s madrigaal, opvallend met zijn chromatische beweging op het einde van zinnen in de bovenstem, werd gedrukt in 1554, nog vóór Monteverdi geboren was. En het dramatisch geladen “Mia benigna fortuna” van Giaches de Wert bevat “parlando”-passages die ook Monteverdi duidelijk beïnvloed hebben. Tenslotte, Marenzio’s “Solo e pensoso” is een handboek van madrigalismen waar Monteverdi verder zal op bouwen in zijn madrigalenbundels.
 
Oud en nieuw zijn zo verenigd in dit concert. Alleen : het oude komt hier later dan het nieuwe. Of hoe ongrijpbaar de Italiaanse muziekkunst is geweest in haar eigenzinnige behandeling van chronologie.

The life of the Franco-Flemish polyphonist Firminus Caron is shrouded in mystery, and we know little about him except that he was probably born in Amiens in around 1440. And yet his works were already famous during his own lifetime and have survived in some of the most important music manuscripts of the second half ot the 15th century, including a number of the Vatican's principal choirbooks.
The Huelgas Ensemble compares and contrasts five movements from the composer's four-part cantus firmus Masses with four secular chansons and in that way provides an impressive demonstration of his exceptional individuality, imagination and variety.

Fado is the quintessential kind of Portuguese national vocal music.  An outpouring of the soul, it constitutes the musical heartbeat of Lisbon and is as much a part of the capital's dilapidated charm as its creaking trams and ancient house fronts.  The legendary fadista Antonio Rocha is one of the last singers to represent the true fado tradition.  He perfoms in O Faia, the famous atmospheric restaurant in the Bairro Alto, singing about a world of grand emotions and thrilling stories that can be entered even by those who do not speak Portuguese.

António Rocha, vocals

Fernando Silva, guitarra portuguesa

Paulo Ramos, viola

Paul Van Nevel, Producer

First the pure facts: Malheur me bat is a three-part rondeau that has survived in more than ten sources dating from the years between 1475 and 1530. It is the most famous example of a work in the Phrygian mode – the third of the eight church modes, the authentic mode on E. Its most striking features are its typical semitone interval from E to F that is often used even in final cadences; the absence of any chords on the fifth degree of the scale, B, as this would produce a tritone, B – F, the famous diabolus in musica; and the mode’s exclusively emotional character, a character described by Heinrich Glarean in 1547 as “religious because it arouses the emotion of plaintive lamentation”, while Gioseffo Zarlino, writing in 1558, claimed that it “makes listeners feel sad”. Other composers and theorists argued along similar lines. So far, so unspectacular. But the mystery already begins with the fact that in the surviving sources this particular work is ascribed to more than one composer. Some of the manuscripts leave the matter unresolved and give us no name at all, whereas others name the composer variously as “Malcort”, “Martini” and “Ockeghem”. In the case of the text, the confusion is even greater, for only the first three words,“Malheur me bat”, appear as an incipit at the start of the superius, while the sources in general leave us in doubt on this question, some of them not including this incipit at all. Essentially, therefore, nothing is known about the content of the rondeau. Crucially, the oldest surviving source, which dates from around 1475, does not have “Malheur me bat” as its incipit but “Dieu d’amors”. In the course of our researches we did not find a single song or poem that begins with one of these incipits. In short, the rondeau has kept its secret. Even more importantly, however, the rondeau is hidden away within works by other composers who have reworked either the superius “Malheur me bat”: a mystery or tenor part or both as a cantus firmus in their own music. These metamorphoses indicate that in its own day Malheur me bat must have been very well known. As for the original words, we have decided to include both Malheur me bat and Ô Dieu d’amours in our programme. Both of them date from the same period and both of them begin with words very close to the original incipits, with the result that they may well express the same idea in terms of their form and content. And yet here, too, no amount of research will ever clarify this matter. The present album sets out to identify the corpus delicti in terms of its complete text and what I can only call the “flight” of the superius and tenor, both of which have found refuge in these metamorphoses.

Paul Van Nevel
Translation: texthouse

CANTUS: Axelle Bernage, Sabine Lutzenberger, Katelijne Van Laethem
TENOR: Achim Schulz, Stefan Berghammer, Olivier Coiffet, Timothy Leigh Evans, Tom Phillips, Matthew Vine
BARITONANS: Frederik Sjollema
BASSUS: Tim Whiteley, Guillaume Olry
ARTISTIEKE LEIDING: Paul Van Nevel

P&C 2015 Sony Music Entertainment Germany GmbH
Recorded: July 14 & 15 & 16, 2014, Église d’Écoyeux, France · Recording Producer, Editing & Mastering:
Markus Heiland, Tritonus Musikproduktion GmbH · Cover Photo: mauritius images · Artwork: [ec:ko] communications


 

A treasure-house of the grand master of sixteenth-century musical calligraphy, the choirbooks of Petrus Alamire contain some stupendous and hitherto unpublished polyphonic works. Through the hand of the fantastical humanist that was Alamire – famous as a “guardian of the books” and as a spy within the most influential courts of the Renaissance, including those of Marguerite of Austria in Malines, Henry VIII of England and Charles V – the Huelgas Ensemble and Paul Van Nevel trace a portrait of this brilliant humanist in a programme that will take you to the very heart of the secrets of Renaissance polyphony. From among these gems that are the prestigious choirbooks, the voices of Paul Van Nevel portray The Legacy of Petrus Alamire through the Sanctus and Agnus Dei of such exceptional composers as Sticheler in an echo of the divine Josquin.

DDD | Digipack Deluxe | Booklet : 36 pagina's | Teksten in Nederlands, Frans en Engels.
Live opname gerealizeerd in de Sint Pauluskerk van Antwerpen (België) op 19 augustus 2015 tijdens het ‘Laus Polyphoniae – Petrus Alamire Festival’ (AMUZ). Opname, klankbalans, montage en mastering : Markus Heiland (TRITONIUS Musikproduktion GmbH, Stuttgart, Germany). Transcripties : Paul Van Nevel | Uitvoerende produktie : Cédric Hustinx | Produktie-assistente : Mélanie Defize. Cover : Bayerische Staatsbibliothek München, Musikabteilung, Mus. ms. 6, 37v | Teksten en vertalingen ©kastafior 2015.

N° Cat. : CYP1673 | Barcode : 5412217016739
Cypres-Kastafior sprl. | 7, rue d’Alost | B-1000 Bruxelles
+32 2 213 36 65 | www.cypres-records.com

NIEUWE ONTDEKKING
Johannes Sticheler
Missa se j’avoye porpoin de veleur
5-6 Sanctus & Agnus Dei

De muziek van het Huelgas Ensemble is te beluisteren op Spotify.

This programme sees the Huelgas Ensemble break new ground and turn its attentions to contemporary music. The work, lasting nearly an hour, was initially conceived for 4 singers and 4 strings. In collaboration with Wolfgang Rihm and the Berliner Festspiele “Et lux” has now been reset for the Huelgas Ensemble, with doubled choir and string quartet. The work is based on the Requiem text of the liturgy, pieces of which are strewn across the opus. Huelgas is joined by the Minguet Quartett for this programme.

Huelgas Ensemble:
Axelle Bernage
Sabine Lutzenberger
Terry Wey
Achim Schulz
Stefan Berghammer
Matthew Vine
Tim Whiteley
Guillaume Olry
 
Minguet Quartett:
Ulrich Isfort: Violine I
Annette Reisinger: Violine II
Aroa Sorin: Viola
Matthias Diener: Violoncello

The Christmas story and the powerful images evoked by the narration of the birth in the stable, the exotic appearance of the Magi from the Orient and the shepherds' bucolic visit have been a source to the world's imagination throughout history.  The Huelgas Ensemble explores the fascinating and colorful repertoire by composers of five centuries reaching from the Franco-Flemish Renaissance polyphony to English Christmas Carols and Spanish Villancicos.

In het programma van deze CD poogt het Huelgas Ensemble een zo getrouw mogelijk beeld weer te geven van de rijkdom, de afwisseling en de verbeeldingskracht die Le Jeune in zijn verzameling heeft gelegd.
De motetten zijn onbetwistbaar de erfenis van zijn Franco-Vlaamse afkomst  : hun architectuur, de cantus-firmus behandeling en het imitatiecontrapunt  plaatsen deze werken in de traditie van de Gombert-generatie waarvan Le Jeune in zijn jeugdjaren zeker kennis genomen heeft.
De chansons  leggen het meesterschap van de komponist in dit genre bloot. De chromatische behandeling zoals in “Povre coeur” kent haar gelijke niet ; de virtuoze afwisseling zoals Le Jeune tentoonspreidt in bijvoorbeeld het achtstemmige “Arreste un peu mon coeur” is uniek in het franse chansongenre.
De madrigalen, dikwijls gebaseerd op populaire driestemmige italiaanse villannelle zijn knipoogjes naar zijn collega Lassus die dit genre zeer liefhad. Maar ook hierin toont Le Jeune zich verrassend  als een kameleon : hun struktuur en tekstbehandeling tonen een vertrouwdheid in de madrigaaltraditie die men van een Hugenoot uit de Franco-Flamand-traditie niet zou verwachten.
 
Wie Le Jeune’s MELANGES  beluistert zal het met ons eens zijn dat hij wel de meest onderschatte komponist van zijn generatie is geweest. Zijn eigen generatie wist wel beter :
Nicolas Rapin, een katholiek dichter, schreef naar aanleiding van de dood van de hugenoot Claude Le Jeune :
Puys que Le Jeune est mort, le balet des Muses a cessé :
Leur carrolle se taist, l’eau d’Hipocréne a tari.
Nul ne sçavoit marquer, comme luy, la cadance de leur chant...
 Paul Van Nevel

Francisco de Zurbaran wordt geboren in 1598 in Extremadura, maar loopt
school in Sevilla, toen rijk aan internationale invloeden en ontmoetingen. Hij groeit er uit tot een gerespecteerd schilder en krijgt opdrachten van de kerkelijke autoriteiten. Stilaan overschrijdt zijn reputatie de grenzen van Andalusi. en bereikt ze zelfs Madrid, waar hij uitgenodigd wordt aan het Hof van Filip IV.

Van zodra de koninklijke werken voltooid zijn, vertrekt de schilder opnieuw naar Sevilla, waar hij zijn stijl zal perfectioneren. Zijn werken beantwoorden volledig aan de smaak van zijn tijd en zijn succes is zo groot dat hij zelfs begint te exporteren naar de Nieuwe Wereld. Maar Sevilla zit in een neerwaartse spiraal en de stad wordt het slachtoffer van een epidemie van de builenpest. De bevolking is sterk uitgedund, de bestellingen nemen af en ook de esthetische smaak verandert.

Zurbaran keert uiteindelijk terug naar Madrid waar hij de laatste jaren van zijn leven doorbrengt. Hier ontwikkelt hij een meer intieme en zachtere stijl, die meer in de lijn ligt van de dan nieuwe barok. Hij sterft er in 1664.

Een van de belangrijkste opnames die het Huelgas Ensemble heeft volbracht in de laatste jaren!
Meer dan 70 minuten muziek met het meest boeiende Engels repertoire uit het einde van de 15de eeuw.

Jacob Clement, alias Clemens non Papa, was een van de vooraanstaande Vlaamse componisten van de 16e eeuw.
Hoewel bekend om zijn geestelijke werken, leidde hij een extreem losbandig leven.  Maar dankzij een hoge graad van inspiratie, voortkomend uit zijn levendige verbeeldingskracht en virtuoze meesterschap in het contrapunt, werd hij de meest geliefde chansoncomponist van zijn generatie.

Deze CD viert het 500ste jubileum van zijn geboorte, met wereldpremièreopnamen van geestelijke werken, naast drie van zijn befaamde 'Souterliedekens'.

Gepassioneerde sigaarroker en dirigent  Paul Van Nevel  selecteerde een aantal charmante composities, die korte schetsen vormen van de weelderige  wereld van de sigaar tussen de 16e en de 20e eeuw.
Die composities roepen het tijdloze genoegen en de ontspannende sfeer op die sigaar liefhebbers de hele wereld door tot op heden in eer houden. Het Huelgas Ensemble vertolkt deze op een uitstekende wijze, met een vleugje ironie en humor.

Deze box is de heruitgave van 15 CD's die het Huelgas Ensemble opnam tussen 1990 en 1998 voor Sony Vivarte. Een groot aantal van deze CD's was uitgeput. Dit "geheime labyrinth" tekent de jarenlange samenwerking tussen producent Wolf Erichson van Sony en Paul Van Nevel, een samenwerking die leidde tot een reeks unieke opnames met talrijke internationale onderscheidingen. 

Michelangelo Rossi (1601-1656) was, naast een uitstekend violist en organist, een van de belangrijkste componisten van de Italiaanse Renaissance. Paul Van Nevel stelt met het Huelgas Ensemble drie instrumentale werken en dertien van zijn madrigalen voor in een unieke wereldpremière.

Om de originele gezongen teksten te downloaden: klik hier

Paul Van Nevel en het Huelgas Ensemble verzamelen in deze CD de kwintessens van de muzikale kunst. De opname illustreert de drie dominante stijlen van de Renaissance: de Romeinse school, de polyfonie van de Franco-Flamands en de Engelse late gotiek. Als kader wordt de mis gekozen en drie van de grootste meesters leveren hun bijdrage: Lassus, 'contrapunt op een menselijke schaal', Palestrina, 'de weg naar transcendentie' en Ashewell, 'de onweerstaanbare aantrekkingskracht van de virtuoze versiering'. Een hele wereld wordt in klanken herschapen.

Terwijl in het tweede deel van de 16de eeuw reeds de eerste tekenene van de barok zichtbaar zijn, worden in dezelfde periode de wonderlijkste kathedralen van geluid gecreeerd, gegrondvest op de voorbije gotische muziekstijl. Componisten daagden elkaar uit met gedurfde en ingenieuze muziek en schreven werken met twaalf, zestien, vierentwintig en zelfs, in het geval van Tallis' bekende 'Spem in Alium", veertig verschillende stemmen. Het Huelgas Ensemble vierde zijn 35ste verjaardag met een spectaculaire selectie van deze werken.

Feestbox voor 35 jaar Huelgas Ensemble met de rerelease van drie CD's die unaniem de beste recensies kregen. CD1: Le chant de virgile - CD 2: Lamentationes de la renaissance  - CD 3: Requiem de Jean Richafort. Tracks: zie de CD's in het overzicht.

Alfonso Ferrabosco (1543-1588) 'Il Padre' heeft een merkwaardig lot ondergaan: zijn werk is lange tijd verwaarloosd op opnames, alhoewel hij in zijn tijd de belangrijkste vertegenwoordiger was van een bekende Bolognese muzikale dynastie. Nadat hij op jonge leeftijd naar Engeland emigreerde, werkte hij het grootste deel van zijn leven in dienst van Elisabeth I en genoot hij van de bewondering van zijn tijdgenoten. Ondanks het feit dat hij in zekere duistere afaaires betrokken was - zou het kunnen dat hij een geheim agent was van de koningin - was Ferrabosco vooral een muzikaal genie,die een gelijkwaardig hoog niveau bereikte zowel in het motet, het madrigaal als het polyfone chanson.

Wellicht had Jacobus de Kerle (1531/32-1591), tijdgenoot en collega van Orlando di Lasso, Clemens non Papa en Philippus de Monte, een onvermoeibare pioneer van het kaliber van Paul Van Nevel nodig om hem voor de 21ste eeuw te herontdekken. Deze meester van de polyfonie, die actief was in Vlaanderen, Italie en Duitsland, alvorens zich definitief in Praag te vestigen, liet ons werk na van een tijdloze schoonheid, zoals deze CD bewijst.

In hun zoektocht naar het omzetten in muziek van de emoties die zij in literaire teksten en gedichten vonden - imitar le parole - dat de madrigalisten van de vroege zestiende eeuw de poezie van Francesco Petrarca herontdekten. Dank zij de rijke verbeeldingskracht van zijn taal kon Orlando di Lasso zich gedurende nagenoeg veertig jaar bewijzen als een van de grootste madrigaalcomponisten.

De cyclus van 125 variaties sie Constanzo Festa (ca 1490-1545) componeerde op 'La Spagna', de cantus firmus van 37 noten, is omwille van zijn omvang uniek in de Renaissance en kan beschouwd worden als een compositorische krachttoer. De vergelijking met de Goldbergvariaties van Johann Sebastian Bach is onvermijdelijk. Deze CD biedt de eerste opname van 32 van deze variaties in een instrumentale uitvoering waarin gebruik wordt gemaakt van twee verschillend samengestelde ensembles.

Alhoewel we over een groot aantal werken beschikken van Jean Richafort, zijn er weinig biografische gegevens van deze componist bekend. In de zestiende eeuw was hij het voorwerp van verering en bewondering. De grote Ronsard zelf sprak over hem in de meest enthousiaste bewoordingen en de meeste van zijn tijdgenoten - Mouton, Morales, Gombert, Palestrina - baseerden missen op zijn muziek.

Het werk van de Rore (1516-1565) betekent een mijlpaal in de kunst van de Renaissance. Voor het eerst versmelten de muziek en emoties die door de tekst worden uitgedrukt. De muziek 'is' de emotie en niet langer een beschrijving ervan. De musicoloog Alfred Einstein drukt het als volgt uit: "Alle madrigaalmuziek uit de 16de eeuw is schatplichtig aan de Rore. Lasso en Monte zijn ondenkbaar zonder hem."

In deze selectie van werken van onder meer Willaert en de Rore horen we muziek op verzen van Vergilius, Horatius en Catullus. Paul Van Nevel biedt ons hier de extreme subtiliteit van de textuur, rigoureuze en toch soepele aandacht voor het detail, in een passionele zoektocht doorheen de rijke en fascinerende vocale muziek van de vroege Renaissance.

Verschenen recensie in "Medioevo" mei 2014 | download PDF


www.huelgas.be/images/stories/pdf/medioevo-2014-le chant de virgile.pdf
 

Op deze CD stellen het Huelgas Ensemble en Paul Van Nevel de wereldpremière voor van de opname van de uitzonderlijke mis voor 24 stemmen van Padovano, een componist die vandaag onderschat wordt maar in het 16de eeuwse Italië werd beschouwd als "een van de grondvesters van de moderne muziek" (Galilei)...

Op de CD worden twee versies uitgevoerd van de mis voor 24 stemmen van Padovano. Tracks 1-5: versie 1 voor vocaal ensemble, 2 zinken en bastrombone; tracks 6-10: versie 2 voor 3 zangstemmen en 21 instrumentale stemmen.

Alhoewel hij een exact tijdgenoot is van Monteverdi - zij zijn geboren en stierven in dezelfde jaren - stond de Boheemse componist Christophorus Demantius als bijzonder inventief componist volledig buiten de Italiaanse avant-garde beweging die werd aangekondigd door zijn transalpijnse tijdgenoot. En toch, paradoxaal genoeg exploreerde hij - in tegenstelling tot Gesualdo - met heel veel ingeniositeit nieuwe muzikale wegen, terwijl hij toch gehecht bleef aan de polyfone stijl van de Renaissance. In die zin vormen deze feestelijke Vespers voor Pinksteren een weelderige overgang van het 'oude 'contrapunt van Lassus en Praetorius naar de op til zijnde vernieuwingen van Schein en Schütz.

In zijn Johannespassie creëerde de Rore een meesterwerk van de bewerking het het gregoriaans in de polyfonie. In tegenstelling tot andere passies van dezelfde periode, maakt deze gebruik van de volledige tekst, daarbij nauw aansluitend bij de gregoriaanse toonaarden en structuren voor de passie. De syllabische voordracht van de tekst geeft een sterk "sprekend" effect en vermijdt het madrigalime waarvoor de Rore meer bekendheid geniet.

De hartverscheurende woorden van de Lamentaties van de profeet Jeremias hebben door alle tijden heen componisten geïnspireerd voor een muzikale interpretatie met de karakteristieke mengeling van pijn en hoop. Deze beroemde bijbelse gedichten werden geschreven na de val van Jerusalem in 586 vC en elk vers ervan begint met een letter van het Hebreeuws alfabet. Deze tekst behoorde niet tot het exclusieve domein van de Barok: de componisten van de Renaissance hebben niet gewacht tot de 17de eeuwse Leçons de Ténèbres om al hun kunstzinnigheid te wijden aan deze Lamentaties, een kunstzinnigheid die gekenmerkt wordt door een uitzonderlijke persoonlijke betrokkenheid.

Heruitgave van de dubbel LP RCA - SEON RL30856 van 1982

Heruitgave van de dubbel LP RCA - SEON RL30856 van 1982

Heruitgave op CD van de opname voor Musique en Wallonie (MW 80040-44).

Tears of Lisbon reveals the soul of Portugal in a program featuring music of the Renaissance placed side by side with today's popular fado.  In this highly unusual recording, Paul Van Nevel and the Huelgas Ensemble come together with contemporary fadistas to explore the heartfelt melancholy pervading Portuguese music, from ancient times to the present.

Fadistas :
Beatriz da Conceiçao, Vocals
Antonio Rocha, Vocals
José Manuel, Guitarra portuguesa
José Antonio, Viola

Compilatie-cd horend bij de editie 1994 van het Festival van Vlaanderen Gent en Historische Steden.

De muziek op deze CD is genomen uit het Cypriotisch manuscript J.II.9 van de Biblioteca Nazionale Torino.

Deze cyclus van "O" antifonen maakt deel uit van de vesperceremonie van Kerstmis, die gecentreerd is rond het Magnificat. De muziek is doorgedreven isoritmisch en erg gesyncopeerd. De werken vormen een echte cyclus en zijn met elkaar verbonden door zowel een opeenvolging van modaliteiten als van motivische figuren. Dit is de meest uitgewerkte sacrale sectie van het omvangrijke Turijnse manuscript (Torino, Biblioteca Nazionale, MS J. II 9) de enige bron voor het Cypriotische repertoire.